مسجد جامع امام حسین(ع) شهر اندیشه

شب ادراری امری ناخودآگاه است و فرد بر آن اراده‌ای ندارد. در واقع این مشکل زمانی بروز می‌کند که مثانه فرد در طول خواب آن‌قدر پر می‌شود که ظرفیت آن تکمیل شده و ادرار اضافی را به شکلی غیرارادی خارج می‌کند. درعین‌حال حس پر بودن مثانه آن‌قدر قوی نیست که فرد را از خواب بیدار کند تا ادرار را دفع کند. از دلایل شب ادراری می‌توان به وجود اختلال در هورمون‌های بدن، مشکل مثانه، ناآرامی هنگام خواب، مصرف دارویی خاص، مشکلات روانی و یا ژنتیک اشاره کرد، اما یکی از عوامل تأثیرگذار دیگر نیز تغذیه است.

برخی مواد غذایی هستند که بهتر است آن‌ها را در طول شب و چند ساعت پیش از خواب مصرف نکرد. این مواد غذایی حساسیت و تولید ادرار را افزایش می‌دهد که همین امر می‌تواند منجر به عدم کنترل کودک بر ادرار و شب ادراری شود.

شب ادراری در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد، اما در دوران کودکی شایع‌تر است. این مشکل قبل از سن پنج سالگی می‌تواند طبیعی باشد. ابن‌سینا اعتقاد داشت شب ادراری کودکان با افزایش سن که کودک قوی و تنومندتر شد، متوقف می‌شود، اما در برخی موارد شب ادراری به دلایلی رخ می‌دهد که باید مورد بررسی قرار بگیرد و درمان شود.

از علل شب ادراری کودکان می‌توان به تاخیر در تکامل مغز، اختلالات سیستم اعصاب، مثانه نوروژنیک، ناپایداری مثانه، خواب سنگین، اختلالات روانی، بیماری‌های ارثی، عفونت، استرس، بیماری‌های عضوی ناحیه مثانه یا آلت تناسلی، شلی یا کاهش ظرفیت مثانه، کمبود هورمون ضد ادرار و... اشاره کرد.

غیر از درمان دارویی، روش‌هایی وجود دارد که می‌تواند تا حد زیادی به درمان این مشکل کمک کند:

* برخی ورزش‌ها مانند درازونشست و بشین و پاشو نیز در تقویت عضلات شکم و مثانه موثر است.

* همچنین می‌توانید به کودک خود یاد دهید عضلات شکم خود را منقبض و نفس خود را برای چند ثانیه حبس کند و این کار را پشت سر هم حدود 10 تا 20 بار و چند بار در روز انجام دهد. این ورزش نیز در تقویت عضلات نگه‌دارنده ادرار و مثانه بسیار موثر است.

* همچنین باید توجه کرد در طول شب به ویژه چند ساعت قبل از خواب، کودک مایعات کمتری را بنوشد و حتماً قبل از خواب به دست‌شویی برود.

* بهتر است از خوردن هندوانه، مرکبات، ماست، دوغ و غذاهایی که خاصیت سرد دارند در شب خودداری شود.

* بهتر است افرادی که به شب ادراری مبتلا هستند از خوردن مواد غذایی محرک مانند قهوه، فلفل، مواد کافئین دار، نوشابه‌های گازدار، کنسروها، غذاهای آماده و فست‌فود خودداری کنند.

* برخی منابع نشان می‌دهد دمکرده سنبل‌الطیب در درمان شب ادراری کودکان مفید است.

* گل ختمی نیز از جمله گیاهان مفید در درمان شب ادراری است که می‌توان روزانه دو بار به صورت دم کرده میل کرد.

* زنجبیل نیز از دیگر گیاهان مفید در درمان این مشکل است.

* به کودکتان اطمینان دهید با ورزش و تمرین و گوش کردن به توصیه‌های شما می‌تواند قدرت و ظرفیت مثانه‌اش را افزایش دهد و او را مطمئن کنید که این یک مشکل گذراست.

* از مشکل شب ادراری کودک خود به دیگران، به خصوص هم‌سن و سالانش چیزی نگویید. هرگز از جملاتی مانند «بازم رختخوابتو خیس کردی» که بار منفی و سرزنش دارد، استفاده نکنید.

* با این امر بسیار عادی برخورد کنید. حتی می‌توانید از کودک خود بخواهید در نظافت و جمع کردن رختخواب به شما کمک کند که این امر ضمن تقویت مسئولت‌پذیری کودک، نوعی سهیم شدن وی در زحمات شما به علت شب ادراری اوست.

* یکی از علل شب ادراری کودکان مسائل عاطفی و استرس است. با کودک خود بیشتر صحبت کنید. سعی کنید محیط آرام‌تری برای وی فراهم کنید، از تماشای فیلم‌های ترسناک و تعریف کردن قصه‌های وحشتناک و جنایی به طور جدی خودداری کنید.

* طب سوزنی با مکانیسم ایجاد آرامش و تقویت اسفنکترهای ادراری و تقویت مثانه نیز روش درمانی مفید در کمک به حل مشکل شب ادراری در کودکان و بزرگسالان است.

* طبق تحقیقاتی که توسط مۆسسات پزشکی صورت گرفته ثابت شده است که رابطه‌ای قوی میان مصرف شیر و مواد لبنی پیش از خواب و شب ادراری وجود دارد. در واقع کودکانی که پیش از خواب شیر یا ماده لبنی دیگری مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض شب ادراری قرار دارند. به همین دلیل هم توصیه می‌شود والدین چند ساعت پیش از خواب به فرزند خود اجازه نوشیدن شیر یا سایر لبنیات را ندهد.

* کافئین ماده‌ای ادرارآور است و غذاها و نوشیدنی‌هایی که حاوی کافئین هستند تولید ادرار را افزایش می‌دهند. بهتر است پس از ساعات پایانی روز، از مصرف هر ماده غذایی کافئین‌دار خودداری شود.

* شکلات نیز حاوی کافئین است. به همین دلیل هم در افزایش ادرار موثر است، اما باید بدانید که میزان کافئین در همه شکلات‌ها یکسان نیست. معمولاً بر روی بسته‌های شکلات یا نوشیدنی‌های شکلاتی میزان کافئین موجود در آن درج شده است. به همین دلیل هم توصیه می‌شود پیش از مصرف شکلات و سایر محصولات وابسته به آن، حتماً اطلاعات مندرج بر آن را بخوانید.

* هر انسانی دارای خصوصیاتی فیزیکی خاصی است و بدن او نسبت به هر غذایی واکنش متفاوتی نشان می‌دهد. ممکن است فرزند شما نیز به غذاهای خاصی حساس باشد و مصرف آن مواد غذایی منجر به شب ادراری او شود. برای اینکه بهتر بتوانید غذاهایی که فرزندتان به آن‌ها حساس است را بشناسید، بهتر است تا چندین روز هر ماده غذایی که فرزندتان می‌خورد را در دفترچه‌ای یادداشت کنید. هرگاه فرزندتان در طول شب دچار شب ادراری شد، به آن دفترچه مراجعه کنید و ببینید در طول آن روز کودک چه ماده غذایی را بیشتر یا پیش از خواب مصرف کرده است. برخی از مواد غذایی که ممکن است کودکان به آن واکنش نشان دهند عبارت‌اند از ذرت، تخم‌مرغ، گندم و سویا.

منبع: تبیان