مسجد جامع امام حسین(ع) شهر اندیشه

منظور از عربی بودن قرآن، واضح و روشن بودن تعالیم قرآن است، از این جهت که هیچ ابهام و پیچ و خمی ندارد و به شیواترین و رساترین بیان آورده شده است....

س : چرا قرآن به زبان عربی و آن هم در عربستان نازل شده و به زبان های مختلف در ممالک مختلف وبه افراد مختلف نازل نشده است؟

پاسخ  : برای روشن شدن پاسخ، اول باید با ویژگی های منطقه جزیرة العرب که عربستان جزئی از آن منطقه بزرگ محسوب می شده است، آشنا شویم سپس ویژگی ها و خصوصیات زبان عربی را مورد بررسی قرار دهیم، از این رو توجه به مطالب ذیل لازم است:

ویژگی های منطقه جزیرة العرب
1 ـ این منطقه محل پرورش و ترویج ادیان و شریعت هایی همچون شریعت حضرت موسی (علیه السلام) و شریعت حضرت عیسی (علیه السلام) می باشد.
2 ـ خانه کعبه به عنوان مقدس ترین بنای جهان توسط حضرت ابراهیم (علیه السلام) و به امر خداوند متعال در این منطقه بنا شده که به عنوان قبله مسلمانان قرار گرفت.
3 ـ بنای مقدس دیگری به نام بیت المقدس که قبله اولین مسلمانان بود در این منطقه واقع شده است.
4 ـ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) در عربستان متولد شده است؛ زیرا طائفه و قبلیه ی ایشان که از نسل حضرت ابراهیم (علیه السلام) هستند و آنجا ساکن بوده اند. لذا همان گونه که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در آن منطقه متولد شده، در همان منطقه نیز قرآن بر ایشان نازل گردیده است.
5 ـ موقعیت جغرافیایی منطقه حجاز و عربستان از ویژگی های خاصی برخوردار است؛ زیرا دسترسی داشتن به جاده ابریشم، زمینه مناسبی را برای ارتباط و تبادل افکار و عقائد و در نتیجه ترویج و گسترش دین اسلام به دیگر نقاط دنیا به خصوص کشورهای آسیایی فراهم می کند.

ویژگی های زبان عربی
1 ـ ادبیات زبان عربی یکی از کامل ترین و غنی ترین ادبیات ها می باشد.
2 ـ زبان عربی یکی از وسیع ترین زبان ها از حیث لغت و اصطلاح و واژگان می باشد.
3 ـ شیوایی و رسایی آن تا حدّی است که بدون ابهام، معنا و مقصود خود را به طور واضح و روشن به مخاطب تفهیم می کند، کما این که خداوند متعال در آیه 28 سوره «زمر» به این مطلب این چنین اشاره فرموده: « قُرْآنًا عَرَبِیًّا غَیْرَ ذِی عِوَجٍ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ ؛ قرآنی است فصیح و خالی از هرگونه کجی و نادرستی باشد که اهل تقوی شوند».
چه زبانی بهتر است زبان قرآن باشد؟
با توجه به این که پیامبر- صلی الله علیه و آله وسلم- از منطقه جزیرة العرب بود، پس زبان قرآن باید عربی باشد همان طور که خداوند متعال می فرماید: « وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِیُبَیِّنَ لَهُمْ ...[1]؛ ما هیچ پیامبری را جز به زبان قومش نفرستادیم تا (معارف الهی را)برای آنها روشن کند.» مانند انبیاء گذشته که هر کدام به زبان قوم خودشان صحبت می کردند، و کتاب آسمانی آنها نیز همان زبان بوده است؛ زیرا در غیر این صورت به آن پیامبر و کتابش ایمان نمی آوردند، همانطور که قرآن کریم می فرمایند: «هرگاه آن را برای عجم (غیر عرب)ها نازل می کردیم و او آن را بر ایشان می خواند، به آن ایمان نمی آوردند».[2]
و چه بسا اگر زبان قرآن غیر از زبان عربی بود پاره ای از اسرار بر عقول مردم مخفی می ماند و تعقل و فهم بشر به آن ها نمی رسید؛ زیرا زبان عربی از کامل ترین و پربارترین ادبیات ها مایه می گیردو از حیث لغت و واژگان جزء وسیع ترین زبان ها می باشد، از این رو شایسته است به عنوان زبان ارسالی وحی باشد تا بتواند تمام ریزه کاری های سخنان خداوند را به بهترین بیان به مخاطب خود انتقال دهد.
البته قرآن کریم با این زبان برای همه مردم جهان قابل فهم نیست (و به هر زبان دیگری بود نیز همین گونه بود) زیرا، یک زبان جهانی و بین المللی که همه مردم دنیا آن را بفهمند نداریم، ولی این مانع بهره مندی سایر مردم جهان از ترجمه های آن نخواهد شد، از جهتی ناگفته نماند، در هر جای قرآن کریم که از آن تعبیر به «عربی بودن» آورده شده، منظور از عربی بودن قرآن، واضح و روشن بودن تعالیم قرآن است، از این جهت که هیچ ابهام و پیچ و خمی ندارد و به شیواترین و رساترین بیان آورده شده است.
باید توجه داشت که قرآن کریم مشتمل بر تعالیم و قوانین کلی الهی است که محدود به یک منطقه و یک زبان نمی شود، بلکه برای تمام انسان ها و در همه زمان ها کاربرد داشته و قابل استفاده می باشد، از این رو هم شکل بودن ظاهر کلام قرآن با زبان عربی و یا مکان نزول قرآن با عربستان کنونی، از کلی و عمومی بودن دستورات و تعالیم آن کتاب الهی نمی کاهد و این کتاب آسمانی برای همیشه و حتی برای انسان هایی که در آینده به وجود می آیند، دستورات و قوانین راه گشا و هدایت کننده ای دارد؛ بدون این که غبار کهنگی و قدیمی شدن بر چهره روشن و نورانی آن قوانین بنشیند.

نتیجه
با ویژگی های منطقه حجاز و عربستان و خصوصیات بارز زبان عربی در می یابیم که بهترین مکان نزول قرآن و بهترین زبان برای کلام قرآن در نظر گرفته شده است تا تعالیم نورانی قرآن کریم به سایر نقاط جهان انتقال یابد بدون این که از محتوا و مضمون آن کاسته شود، البته شایان ذکر است که تعبیر عربی بودن که در قرآن کریم در حدود 10 مورد آورده شده، اشاره به زبان عربی امروزی نیست بلکه مراد واضح و روشن بودن آن تعالیم الهی و خالی بودن آنها از پیچیدگی و ابهام می باشد، از این رو می توان خلاصه ای از محتوای این چند آیه را این چنین بیان کرد: ما قرآن را به شیوه ای واضح و روشن و با بیانی رسا و شیوا برای شما فرستادیم.