مسجد جامع امام حسین(ع) شهر اندیشه

همشهری جوان: «اطلاعیه مهم... دوستان، به اطلاع تمام عزیزان خود برسانید که تا اطلاع ثانوی از خوردن سوسیس و کالباس جدا خودداری کنند. برخی از این محصولات حاوی نوعی ویروس هستند که مستقیما و به سرعت روی نخاع اثر گذاشته و منجر به فلج شدن فرد خواهد شد.»

چند وقت پیش بود که این پیامک جنجالی گوشی به گوشی چرخید. داستان واقعیت نداشت؛ آنقدر که دست آخر کلی مقام مسئول جریان را از بیخ و بن رد کردند. معلوم بود که ماجرا اغراق دارد. نخاع و کالباس؟ با اینحال همه ما ته دلمان می دانستیم سوسیس و کالباس های غیراستاندارد می تواند بلا سر خورنده اش بیاورد. نه سوسیس و کالباس که هر فرآورده آلوده دیگری که طبق استاندارد درست نشده باشد، ممکن است بلایی بدتر از آسیب نخاع هم داشته باشد.

فهرست تقلب های رایج در مواد غذایی را بخوانید تا حواستان باشد هر خوراکی رنگ و لعاب داری را سر سفره تان راه ندهید. منظورمان از این مطلب این است که هشدار بدهیم چه کارهایی می شود برای تولید یک محصول غیراستاندارد انجام داد. در واقع معنی این هشدار این نیست که شما دیگر نباید به هیچ خوراکی بسته بندی شده دست نزنید!

رب گوجه فرنگی

رنگ و بویشان عادی است اما همین که به غذا اضافه می شوند، کل خوراک را به باد می دهند، از طعم خاصی که یکباره پیدا می کنند. مردم اسمشان را گذاشته اند رب های چینی اما چین کجا و رب کجا.

محصولی که با مقدار زیادی پودر کدو یا کدوی پخته و له شده به دست مشتری ها می رسد تولید همین جا است و کار دست یک عده آدم سودجو که با هر زحمتی رب ساختگی را وارد بازار می کنند. البته داستان فقط این نیست. سیب زمینی پخته یا نشاسته هم همین کار را می کند. نشاسته آب رب را می گیرد و باعث می شود سفت و غلیظ به نظر برسد. بهترین راه تشخیص رب تقلبی این است که رب را تا 10 برابر رقیق و بعد منجمد کنید. آن وقت خودتان بافت هایی که به ماده خوراکی اضافه شده اند را می بینید.

چای

اصلا کار سختی نیست. یک عده ای می روند سراغ قهوه خانه ها و تفاله های چای را می خرند و به تولیدی می آورند. آنجا تفاله های چای را خشک می کنند و دوباره مالش می دهند و بعد به چای خشک شده پرمنگنات پتاسیم - همان که توی آزمایشگاه مدرسه با رنگ بنفش شناخته می شد - یا مرکورکروم می زنند و بسته بندی و روانه بازار می کنند.

گاهی هم برگ چای را با خاک چای و پوست باقلای سیاه، خاک اره و پوست نوعی کدوتنبل مخلوط می کنند و دستتان می دهند. به همین راحتی چای نیم خورده قهوه چی های گوشه و کنار شهر دوباره سر سفره مردم برمی گردد. البته این اتفاق فقط در مورد مراکز تولید و بسته بندی غیرمجاز می افتد. اگر وسواس دارید و دوست ندارید تفاله های دوباره رنگ شده را بخورید، کافی است موقع خرید چای، کمی از آن را توی آب سرد بریزید. چای مرغوب هیچ وقت توی آب سرد رنگ نمی دهد.

ماست

اگر این روزها یک کاسه ماست پر چرب را جلوی مادربزرگ ها و پدربزرگ های فامیل بگذارید، اولین جمله ای که به زبان می آورند این است: «فکر کردی طبیعیه... همه اش نشاسته است!»

از قدیم بزرگترین تقلب بشریت درباره ماست ها اضافه کردن نشاسته به آن برای قوام دادن بوده. تشخیص اش هم کار ما نیست مگر اینکه ید خالص دم دست داشته باشید و به آن اضافه کنید تا با رنگ آبی اش به شما بگوید ماست تان چقدر نشاسته داشته. بماند که ماست نشاسته دار حتما کلی جوش شیرین هم دارد که شما از آن بی خبرید.

کشک

کشک که اصلا شوخی بردار نیست، برای اینکه در موارد غیرپاستوریزه سریع می رود سراغ بوتولیسم و این حرف ها. کشک تقلبی مقدار زیادی آرد دارد. گاهی هم برای اینکه آرد و روغن نباتی و نمک و گل سفید را قاطی و خشک می کنند و به اسم کشک دست مردم می دهند؛ هیچ راه تشخیصی هم ندارد غیر از آزمایشگاه های پیشرفته.

کره

روغن نباتی اولین افزودنی بی دردسر به کره است که فقط شناخت مزه اش توی کره های امروزی از قدیمی ها و بزرگان فامیل که عمری کره ناب خورده اند برمی آید. اضافه کردن آب به کره هم راه افزایش وزن خوبی برای سودجوهاست.

کره را با آب توی دستگاه های خاص هم می زنند؛ آنقدر که یکدفعه وزن کره دو برابر می شود. اضافه کردن بی کرومات به کره هم جلوی مزه ترش آن را می گیرد. اینطوری کره فاسد تا مدت ها در خانه مشتری جا خوش می کند.

شیر

وایتکس و روغن پالم و ... که مال حرفه ای هاست اما خرده فروش ها یکجور دیگری از خجالت مردم درمی آیند. اضافه کردن آب به شیر، اضافه کردن محلول نشاسته، مخلوط کردن شیر خشک حل شده به شیر کم بود، الان چند وقتی است پای جوش شیرین هم به میان آمده. شیری که فاسد شده باشد با اضافه کردن جوش شیرین می شود عین روز اولش بدون اینکه خبری از ترشیدگی و بریدگی باشد؛ کسی هم نمی تواند خبردار شود غیر از کارشناس ها و بازرس های مواد غذایی.

فقط شیری که نشاسته دارد؛ در اثر دما یک لایه ضخیم ته دیگ تشکیل می دهد در حالی که ته دیگ شیر سالم متخلخل و نازک است؛ زمانی هم که آب به شیر می بندند هیچ راهی برای تشخیص ندارید غیر از تشخیص نقطه انجماد که آن هم با وسایل خانگی تقریبا محال است، پس لطفا موقع خرید سراغ هر برند ناشناخته ای نروید.

ادویه

خاک اره نرم، نرم کرده پوست گردو و فندق، آرد نخودچی نرم، نرم شده هسته خرما، تفاله زیتون و ... همه اینها را شاید یک بار به عنوان فلفل سیاه خریده و به خانه آورده باشید. برای مزه تندش هم مطمئن باشید از قبل فکر شده. خردل سیاه همان مزه تندی که می خواهید را می دهد. آرد یا نان خشک، پوست پسته، گل افرا را هم با زردچوبه قاطی می کنند و به بازار می فرستند. تفاله غوره و زرشک با آب شاه توت هم می شود سماق. باور ندارید؟ خودتان در خانه امتحان کنید، به همین سادگی!

نان

جوش شیرین که دیگر برای ما ایرانی ها نام آشنایی است، هم ارزان تر از خمیر مایه است و هم سریع تر خمیر را عمل می آورد؛ برای همین تا مدت ها توی هر نانوایی که سرک می کشیدی، حتما می توانستی مقدار زیادی از آن را پیدا کنی؛  هر چند که الان به مدد سرکشی های بازرسان وزارت بهداشت کمتر خبری از آن است ولی می شود هنوز ردپای آن را توی نان های سنتی خودمان پیدا کرد.

البته امروز تولیدی های متقلب زده اند توی یک خط دیگر. زردچوبه نان خوشرنگی دست مردم می دهد. زاج هم می تواند نان های تیره را به نانی سفید و یکدست تبدیل کند. اضافه کردن زاج به آردهای تیره تقلب این روزهاست که باز هم کار شناسایی اش با کارشناس هاست مگر اینکه نانوای ناشی آنقدر زاج بریزد که از مزه تلخش خودش را لو بدهد!

آب لیمو

گاهی آب لیموها رنگ و طعم عجیبی دارند که هر کسی را یاد همان شایعه همیشگی می اندازند؛ کاه توی آب لیمو! شایعه که نه، واقعیتی که مدت ها در تولید آب لیموهای غیربهداشتی رواج داشت. مقداری کاه زبر را با آب ولرم مخلوط می کردند و مدتی به حال خود می گذاشتند. اینطوری مایع زردرنگی درست می شد. این مایع زردرنگ را به لیموی چرخ شده اضافه می کردند و آب می گرفتند. آخر کار هم جوهرلیمو می زدند. بعضی وقت ها هم جوهرلیموی تنها جواب می داد. مخلوط جوهرلیمو و آب و آب غوره هم می شود آب غوره غیراستاندارد.

قهوه و کاکائو

سر و کله برزیلی ها در ایران کم پیدا می شود وگرنه کسی جرأتش را نداشت که گرد قهوه را با آرد سبوس، بذر تمبرهندی، خرمای سرخ کرده و کاسنی مخلوط کند و به اسم قهوه جلوی مشتری بگذارد. البته پیدا کردن این مخلفات کمی سخت است و قهوه اش هم تلخ تر. برای تولید قهوه راحت تر یک عده ای می روند سراغ آرد نخودچی سوخته. یک عده هم آرد سوخته یا جوی سوخته را به قهوه اضافه می کنند. حالا داستان کاکائو را بشنوید؛ خاک رس، نشاسته، اکسید فرو و یک مقدار اسانس کاکائو!

کالباس و سوسیس

معدن انواع و اقسام تقلب ها، هر جوری که فکرش را کنید می شود در سوسیس و کالباس های غیربهداشتی دست برد. کلاهبردارها اول از همه توی ریختن نیترات و نیتریت سدیم خساست به خرج نمی دهند و تا دلتان بخواهد از این ماده شیمیایی به آن می زنند تا هم رنگ و طعم بهتری بگیرد و هم میکروب ها سراغش نروند. بعد هم می روند سراغ حیوان های ارزانقیمت. اسم آوردن ندارد! استفاده از پودر خون و پودر استخوان و غضروف هم روش مرسومی در تولید کالباس و سوسیس غیربهداشتی است. ماجرای استفاده از باقلا به جای پسته در کالباس ها را هم خودتان می دانید اما این روزها تقلب دیگری هم باب شده؛ استفاده از خمیر مرغ.

مرغ را با پوست و استخوان له می کنند و تحت فشار شدید قرار می دهند تا اینکه گوشت تقریبا مایع می شود، بعد این مخلوط را تحت فشار از یک فیلتر رد می کنند تا پوست و استخوان جدا شود. بعد هم خمیر مرغ می شود ماده اصلی تشکیل دهنده سوسیس و کالباس هایی که سر سفره ما می آیند.